इयत्ता 4 थी शिष्यवृत्ती (Scholarship) परीक्षा 2026 - अभ्यासक्रम

इयत्ता 4 थी शिष्यवृत्ती (Scholarship) परीक्षा 2026 - अभ्यासक्रम

महाराष्ट्र राज्य परीक्षा परिषदेने चौथीच्या विद्यार्थ्यांसाठी जो अभ्यासक्रम दिला आहे, त्याची माहिती खालीलप्रमाणे आहे.

 शिष्यवृत्ती (Scholarship) परीक्षा 2026 -  प्रथम भाषा (मराठी)  अभ्यासक्रम

मराठी विषय तीन मुख्य भागांमध्ये विभागला आहे:

 1)आकलन (24% भारांश) : यात तुम्हाला उतारा, कविता, संवाद, जाहिरात आणि सुसंगत वाक्यांचे परिच्छेद वाचून त्यावर आधारित प्रश्नांची उत्तरे द्यावी लागतील.

2) शब्दसंपत्तीवरील प्रभुत्व (40% भारांश) : हा भाग खूप महत्त्वाचा आहे. यात समानार्थी/विरुद्धार्थी शब्द, समूहदर्शक शब्द, शब्दसमूहांबद्दल एक शब्द, जोडशब्द, म्हणी, वाक्प्रचार, शब्दकोडी, एकाच शब्दाचे भिन्न अर्थ आणि पिलू/घर/ध्वनी दर्शक शब्द यांचा अभ्यास करायचा आहे.

3) कार्यात्मक व्याकरण (32% भारांश) : यामध्ये वर्णमाला, शब्दांचा क्रम (शब्दकोशाप्रमाणे), शब्दांच्या जाती (नाम, सर्वनाम, विशेषण, क्रियापद), लिंग, वचन, काळ, विरामचिन्हे, शुद्ध-अशुद्ध शब्द आणि प्रत्यय घटित/उपसर्ग घटित शब्द यावर आधारित प्रश्न असतील.

4)  भाषाविषयक सामान्यज्ञान (04% भारांश) : यात लेखक/कवी, ग्रंथ, टोपणनावे, खेळ/खेळाडू, दिनविशेष आणि पुरस्कारांबद्दल माहिती विचारली जाईल.

गणित अभ्यासक्रम

गणिताचा अभ्यासक्रम खालील घटकांमध्ये विभागलेला आहे:

1)  संख्याज्ञान (16% भारांश) : पाच अंकी संख्यांचे वाचन-लेखन, स्थानिक/दर्शनी किंमत, मोठ्यात-मोठी/लहानात-लहान संख्या, चढता/उतरता क्रम, तुलना, सम/विषम संख्या आणि 1 ते 100 मधील मूळ, संयुक्त, त्रिकोणी व चौरस संख्या यांचा सराव आवश्यक आहे.

2)  संख्यांवरील क्रिया (20% भारांश) : पाच अंकी संख्यांपर्यंत बेरीज व वजाबाकी (शाब्दिक उदाहरणांसह), तसेच गुणाकार (3 अंकी \times 2 अंकी) आणि भागाकार (3 अंकी \div 2 अंकी) यांचा समावेश आहे.

3)  अपूर्णांक (12% भारांश): अपूर्णांकाचे अर्थ, वाचन, लेखन, लहान-मोठेपणा, चढता-उतरता क्रम आणि अंशाधिक, छेदाधिक व पूर्णांकयुक्त अपूर्णांकांचे परस्पर रूपांतरण याचा अभ्यास करा.

4)  मापन / महत्त्वमापन (20% भारांश): लांबी, वस्तुमान (वजन), धारकता (लीटर) यांच्या एककांचे रूपांतरण, बेरीज, वजाबाकी, कालमापन (घड्याळ, दिनदर्शिका) आणि नाणी-नोटांवर आधारित शाब्दिक उदाहरणे पाहावी लागतील.

5) भूमिती (18% भारांश) : कोन व त्यांचे प्रकार, सममिती, त्रिकोण, चौरस, आयत, वर्तुळ या भौमितिक आकृत्यांचे भाग (त्रिज्या, व्यास, परिघ), परिमिती, क्षेत्रफळ आणि त्रिमिती वस्तू व त्यांच्या घडणी (उदा. दंडगोल, शंकू, घन) यांचा अभ्यास करा.

6) आकृतिबंध (08% भारांश) आणि चित्रालेख (06% भारांश) : यात संख्या, भौमितिक आकार आणि चित्ररुप माहितीचे आकलन यांचा समावेश आहे.

शिष्यवृत्ती (Scholarship) परीक्षा 2026 -  तृतीय भाषा (इंग्रजी) अभ्यासक्रम 

इंग्रजीचा अभ्यासक्रम (मराठी, उर्दू, हिंदी, गुजराती, तेलुगु व कन्नड माध्यमांसाठी) खालीलप्रमाणे आहे:

1) Vocabulary / Letters of Alphabets (32% भारांश): यामध्ये अक्षरांचा आवाज, शब्द तयार करणे, Rhyming Words, Opposite Words, लहान शब्द शोधणे, प्राणी/पक्षी, त्यांची घरे/आवाज, रंग, आकार, भाज्या/फळे यांची नावे यांचा समावेश आहे.

2) Grammar (16% भारांश): Nouns, Pronouns, Adverbs, Prepositions, Articles, Tenses (Simple Present, Past, Future) आणि Singular/Plural यावर प्रश्न विचारले जातील.

3) Punctuation Marks (12% भारांश): कॅपिटलायझेशन (Capitalization), स्वल्पविराम (Comma), पूर्णविराम (Full Stop), प्रश्नचिन्ह (Question Mark) या विरामचिन्हांचा अभ्यास करा.

4) Comprehension (08% भारांश): 20 शब्दांपर्यंतचे लहान गद्य उतारे.

5) Numerical Information (12% भारांश), Creative Thinking (12% भारांश) आणि Stock Expressions (08% भारांश): यात आठवड्याचे दिवस, महिने, संख्या (Cardinal/Ordinal), दिशा, नकाशे, कोडी, संदेश, आणि Greetings यांचा समावेश आहे.

शिष्यवृत्ती (Scholarship) परीक्षा 2026 - बुध्दिमत्ता चाचणी अभ्यासक्रम

बुद्धिमत्ता चाचणीसाठी (Intelligence Test) खालील घटकांवर लक्ष द्या:

1)  तर्कसंगती व अनुमान (14% भारांश) आणि कूटप्रश्न (18% भारांश): हे दोन मोठे घटक आहेत. यात रांगेतील स्थान, दिशा, दिनदर्शिका, वेन आकृती, नाती (Relations), आकृत्या मोजणे (त्रिकोण, चौकोन), आणि आकृत्यांमधील संख्या यांचा समावेश आहे.

2) आकलन (08% भारांश): संख्यामालिका, इंग्रजी अक्षरमाला आणि सूचनापालन.

3)  वर्गीकरण, समसंबंध आणि क्रम ओळखणे (प्रत्येकी 10% भारांश): यात शब्दसंग्रह, संख्या, आकृत्या आणि इंग्रजी अक्षरमाला यांच्यातील संबंध ओळखून प्रश्न सोडवायचे आहेत.

4) जलप्रतिबिंब (04% भारांश) आणि आरशातील प्रतिमा (04% भारांश): अंक, अक्षरे आणि आकृत्यांचे प्रतिबिंब ओळखणे.

5)  सांकेतिक भाषा (08% भारांश): शब्द, संख्या आणि चिन्हांचा वापर करून तयार केलेली सांकेतिक भाषा समजून घ्यायची आहे.

तुम्हाला यापैकी कोणत्या विशिष्ट घटकावर (उदा. गणित-भूमिती किंवा मराठी-व्याकरण) सराव प्रश्न हवे आहेत का?